Naczynia ze starożytności zbadane za pomocą GC-MS

Naczynia ze starożytności zbadane za pomocą GC-MS

Dzięki analizie GC-MS oraz analizie izotopu węgla C-13 pozostałości śladów tłuszczy na liczących sobie 6000 lat naczyniach udało się określić zwyczaje żywieniowe ludzi żyjących w tamtych czasach.

Oliver Craig wraz ze współpracownikami z University of York w Wielkiej Brytanii zbadali naczynia sprzed i po rozpowszechnieniu rolnictwa pochodzące z wykopalisk na terenie Danii.

Rolnictwo rozpowszechniło się w północnej Europie ok. 4 tys. lat. p. n. e. Większość dotychczasowych zgromadzonych dowodów świadczy o tym, że, gdy ludzie zaczęli uprawiać rośliny, zaprzestali dotychczasowych sposobów pozyskiwania żywności, np. rybołówstwa.

Tłuszcze pochodzące z żywności przechowywanej i gotowanej w naczyniach mogą wnikać na okres tysięcy lat w strukturę ceramiki. Naukowcy z York byli wstanie wyekstrahować pozostałości tych tłuszczy w mikrogramowych ilościach ze 133 naczyń, a następnie scharakteryzować je za pomocą chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią mas. Naukowcy określili też charakterystykę izotopową zwęglonych pozostałości żywności obecnych na 100 z 220 naczyń wydobytych w Danii.

Pozostałości na naczyniach pochodzących z miejsc zlokalizowanych nad wybrzeżem pokazały większą zawartość węgla C-13 niż pozostałe – wskazuje to na fakt, że przyrządzano w tych naczyniach ryby. Wynika to stąd, że związki chemiczne pochodzące z morza są wzbogacone w węgiel C-13. W jednym na pięć zbadanych fragmentów naczyń pochodzących z wybrzeża wykryto również kwasy omega-(o-alkilofenylo) karboksylowe. Związki te są pochodnymi wielonienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych jedynie w organizmach wodnych i tworzą się w wysokich temperaturach podczas gotowania/smażenia. Wyniki te otrzymano zarówno dla naczyń pochodzących sprzed rewolucji rolniczej, jak i po niej, co świadczy o tym, że ludzie nie porzucili rybołówstwa.

W kolejnym etapie badań Craig wraz ze współpracownikami chce na podstawie pozostałości na naczyniach sprzed tysięcy lat wyjaśnić dlaczego w ogóle ludzie zaczęli używać naczyń – dotychczas sądzono, że wymyślono je dopiero gdy zaczęło rozwijać się rolnictwo.

(pj)