Czy jesteśmy bezpieczni w laboratoriach?

Foto: sxc.hu

Naukowcy spędzający wiele godzin w swych laboratoriach czują się w nich bardziej bezpieczni niż w rzeczywistości są. Takie wnioski przedstawiono na podstawie międzynarodowego badania poziomu bezpieczeństwa w laboratoriach, przeprowadzonego wspólnie przez BioRAFT, University of California Center for Laboratory Safety, oraz Nature Publishing Group.

Wiele prowadzonych w warunkach laboratoryjnych badań wymaga czasu, ale również skupienia i uwagi. Niektóre eksperymenty są prowadzone z użyciem niebezpiecznych materiałów – co zwiększa niebezpieczeństwo dla osób je przeprowadzających. Ciągła presja wywierana przez inwestorów na ośrodki akademickie, firmy biotechnologiczne i farmaceutyczne, związana z ciągłym rozwojem nauki , sprawia że procedury bezpieczeństwa przestają być priorytetem. Ostatnia seria poważnych wypadków laboratoryjnych na amerykańskich uniwersytetach, skłoniła społeczność naukową do przyjrzenia się procedurom bezpieczeństwa w laboratoriach i opracowaniu szerszej strategii, która umożliwiłaby efektywną pracę badaczy z jednoczesnym dbaniem o ich bezpieczeństwo. Pierwszym krokiem w powstaniu nowej strategii było przeprowadzenie w 2012 roku, wspomnianego wyżej badania. Jego wyniki ukazały się w styczniu 2013. Na podstawie opublikowanych danych okazuje się, że 95% z 2 400 ankietowanych osób, twierdzi, że poczucie bezpieczeństwa w laboratorium jest dla nich ważne lub bardzo ważne. 86% czuje się bezpiecznie w swoim miejscu pracy, ale 45% twierdzi, że mogłoby być lepiej. Z przeprowadzonych ankiet wynika, że istotnym problemem w zakresie bezpieczeństwa pracy jest właściwy nadzór. 35% ankietowanych prowadzi codzienne eksperymenty bez nadzoru przełożonego. Wyniki ankiet ukazały dużą rozbieżność w postrzeganiu bezpieczeństwa w laboratoriach między pracownikami o dużym stażu pracy, a pracownika mniej doświadczonymi. 94% tych pierwszych czuje że środki zachowania ostrożności w ich pracy są wysokie, podczas gdy młodzi naukowcy zgadzają się z tym zdaniem tylko w 69%. Okazało się również, że respondenci znacznie lepiej oceniają swoje laboratoria niż organy nadzorujące. 24% z nich oceniło warunki panujące w laboratoriach, niżej niż departamenty bezpieczeństwa pracy.

Ciekawe okazały się wyniki dotyczące wypadków w pracy. 30% naukowców miało przynajmniej jeden wypadek w pracy, który wymagał pomocy medycznej. Zwykle raportowanie poziomu wypadkowości w laboratoriach nie jest wiarygodne, gdyż nie ujmuje się w nim lżejszych urazów, wynikających z naruszenia protokołów bezpieczeństwa. Prawie jedna czwarta ankietowanych osób przyznała, że przynajmniej raz doznała urazu, który nie został zgłoszony przełożonemu.

Dla poprawienia bezpieczeństwa w laboratoriach niezbędne są kompleksowe szkolenia pracowników, a te pozostawiają wiele do życzenia. 27% respondentów badania stwierdziło, że głównym problemem jest niezrozumienie procedur bezpieczeństwa, 20% potwierdziło brak dostatecznej ilości szkoleń.. 82% biorących udział w badaniu osób zadeklarowało, że szkolenia jakich byli uczestnikami pomogły zdobyć im wiedzę minimalizująca potencjalne zagrożenia. Jednak przy bardziej złożonych pytaniach uzyskano mniej pozytywnych odpowiedzi. Przykładowo tylko 40% pracowników zostało przeszkolonych ze szczególnych czynników zagrożeń. W przypadku 68% osób szkolenia były przeprowadzane przed rozpoczęciem pracy, 16% nie miało szkolenia do momentu uwagi nakazu z działu BHP.

Uzyskane podczas całego badania będą przedmiotem dyskusji. Stanowić będą również podwaliny do tworzenia przepisów o odpowiedniej hierarchii, które zapewnią właściwy poziom bezpieczeństwa w laboratoriach. Pomimo trudności na jakie będą napotykać osoby tworzące nowe procedury, ich powstanie jest niezbędne dla ochrony ogromnego kapitału jakim jest człowiek.

Pełna treść raportu na stronie internetowej BioRAFT.

 (pj)