Ser najwcześniej robiono w Polsce - wynika z badań GCMS

sxc.hu

Z pomocą m.in. chromatografii gazowej polscy, brytyjscy i amerykańscy naukowcy odkryli, że na prehistorycznych terenach Kujaw 5000 lat p.n.e. żyli najstarsi serowarzy świata.

Na wykopanych z kujawskiej ziemi naczyniach odkryto pozostałości mleka, które wskazują na wykorzystywanie ich w produkcji sera. Naukowcy zanalizowali ślady kwasów tłuszczowych (zbudowane głównie ze szkieletów węglowych o 16 lub 18 atomach węgla), a dokładniej stabilne izotopy węgla, z których są zbudowane (C12/C13), na fragmentach tzw. naczyń sitowatych, które w okolicach Brześcia Kujawskiego wydobyto z kilku stanowisk archeologicznych. W analizach użyto biomarkerów tłuszczowych i metod GC-MS oraz GC-C-IRMS (chromatografia gazowe sprzężona ze spektrometrem masowym z analizą współczynnika izotopów).

W trakcie produkcji sera wytwarzają się charakterystyczne kwasy tłuszczowe, których ślady wskazują na produkcję sera. Powstawanie tych kwasów tłuszczowych jest związane z obecnością laktozy i odpowiednim kształtem naczynia, które musi mieć małe otwory, aby można było odcedzać ser. Przed tak dokładnymi badaniami podejrzewano, że kujawskie naczynia były wypełniane żarem i wykorzystywane jako piecyki lub mogły służyć do odsączania miodu z plastrów.

Badania na obecność mleka prowadzono również na terenie innych wykopalisk na świecie, m.in. w Turcji i Libii, gdzie odkryto je na naczyniach sprzed 7-8 tysięcy lat, ale nie udowodniono że były wykorzystywane do produkcji sera. Warto w tym punkcie podkreślić, że ceramika z Kujaw kształtem przypomina naczynia do dziś stosowane w serowarstwie przez niektóre ludy. Z kolei dotychczas najstarsze ślady produkcji sera w Europie pochodziły z Węgier (3000 lat p.n.e.).

(pj)