Przykład oceny ryzyka maszyny – praktyczny case study dla inżynierów

Teoria jest ważna, ale większość inżynierów i specjalistów BHP szuka konkretnych wzorców. Dlatego tak przydatny jest dobrze opisany przykład oceny ryzyka maszyny, który pokazuje, jak przejść krok po kroku od identyfikacji zagrożeń do decyzji o środkach ochronnych. Taki model ułatwia wdrożenie spójnego podejścia w całej firmie.

Opis przykładowej maszyny i jej zadań

Wyobraźmy sobie prostą linię do cięcia i pakowania profili metalowych. Maszyna składa się z podajnika, piły tarczowej w osłonie, przenośnika taśmowego i stanowiska ręcznego odbioru. Dobry przykład oceny ryzyka maszyny zaczyna się od opisania granic: fizycznych, funkcjonalnych i czasowych.

Następnie definiujemy zadania: załadunek profili, ustawienie długości cięcia, obsługa piły w trybie automatycznym, usuwanie zakleszczeń, czyszczenie, konserwacja. Już na tym etapie przykład oceny ryzyka maszyny pokazuje, że nie ma jednej „uniwersalnej” oceny – różne zadania generują inne sytuacje zagrożenia.

Identyfikacja zagrożeń i szacowanie ryzyka

Dla zadania „usuwanie zakleszczeń w strefie piły” identyfikujemy sytuację, w której operator otwiera osłonę, wchodzi w zasięg ruchomej tarczy i manipuluje elementami. Taki przykład oceny ryzyka maszyny pozwala przypisać zagrożenia: przecięcie, amputacja, uderzenie odrzuconym elementem, porażenie prądem przy nieprawidłowym serwisie.

Następnie szacujemy ryzyko, biorąc pod uwagę ciężkość szkody (amputacja – wysoka), częstotliwość narażenia (czynność występuje regularnie), możliwość uniknięcia (ograniczona, jeśli dojdzie do niekontrolowanego rozruchu). W naszym scenariuszu przykład oceny ryzyka maszyny prowadzi do wniosku, że ryzyko przed zastosowaniem środków ochronnych jest niedopuszczalne.

Dobór środków ochronnych na bazie przykładu

Na podstawie powyższego wprowadzamy środki: blokadę bezpieczeństwa uniemożliwiającą uruchomienie piły przy otwartej osłonie, funkcję zatrzymania kategorii bezpiecznej w układzie sterowania, procedurę LOTO przy pracach serwisowych oraz wyraźne oznaczenia stref niebezpiecznych. Dobry przykład oceny ryzyka maszyny pokazuje, jak te działania wpływają na redukcję częstości narażenia oraz poprawę możliwości uniknięcia zagrożenia.

Ponownie szacujemy ryzyko po zastosowaniu zabezpieczeń. Oczekiwanym rezultatem jest zmniejszenie go do poziomu akceptowalnego. Przykład oceny ryzyka maszyny w takiej formie można łatwo przenieść na inne urządzenia o podobnym sposobie działania.

Wnioski i zastosowanie w organizacji

Tak opracowany przykład oceny ryzyka maszyny warto włączyć do standardów firmowych, szkoleń dla konstruktorów i służb utrzymania ruchu oraz jako załącznik do procedur projektowych.

Dzięki temu nowi członkowie zespołu mają od razu do dyspozycji praktyczny wzorzec, a organizacja unika powielania błędów i fragmentarycznych analiz. Każdy kolejny przykład oceny ryzyka maszyny buduje bibliotekę scenariuszy, do której można wracać przy nowych projektach i modernizacjach.
Dowiedz się więcej na: Safety Software - ISO 12100