Finansowanie projektów badawczych oraz prac wdrożeniowych ze środków unijnych cz.1

Obecnie nikt nie ma wątpliwości o celowości inwestycji w nowe technologie i produkty. Zastosowanie nowych, ale znanych technologii w swoim przedsiębiorstwie często nie stwarza tak znacznych problemów i jest powielaniem z pewnymi modyfikacjami znanych dłużej lub krócej rozwiązań.

Zadaniem pozwalającym wyróżnić się z całej branży, czy dającym niebywałą szansę na „skok” technologiczny i rozwojowy firmy jest opracowanie własnej technologii lub nowego produktu. Nie jest to łatwe, gdyż wdrożenie innowacyjności wymaga sporo czasu i nakładów, ale czekający na końcu drogi sukces może być spektakularny. Jednakże aby urzeczywistnić te starania należy zapewnić finansowanie całego procesu obejmującego prace badawcze nad nową technologią lub produktem, a następnie wdrożyć opracowane rozwiązania w przedsiębiorstwie. Jednym ze sposobów finansowania połączonych prac B+R oraz wdrożeniem osiągniętych rezultatów są środki z Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej.

W poprzednim okresie programowania UE w latach 2004 – 2006 istniała możliwość dofinansowania prac badawczych oraz inwestycyjnych, jednakże aby otrzymać środki należało przygotować dwa wnioski do różnych działań. O środki na badania naukowe można było ubiegać się m.in. w ramach działania 1.4 Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP) - Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką:

• w poddziałaniu 1.4.1 w zakresie projektów celowych obejmujących badania stosowane i prace rozwojowe: wyłącznie w przypadku badań przemysłowych i przedkonkurencyjnych prowadzonych przez przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw samodzielnie albo we współpracy z instytucjami sfery B+R,
• w poddziałaniu 1.4.4 w zakresie projektów celowych realizowanych przez Centra Zaawansowanych Technologii.

Nowe inwestycje, w tym te wdrażające nowe technologie, mogły być dofinansowane także z SPO WKP - głównie z działań: 2.2.1, 2.3, 2.4. Należało jednak przygotować oddzielny projekt i wniosek aplikacyjny.

Tymczasem w programach operacyjnych na lata 2007 – 2013 postanowiono ułatwić dostęp do środków unijnych dla dwuetapowych projektów, przewidując możliwość objęcia prac B+R z częścią inwestycyjną w jednym wniosku. Daje to możliwość opracowania jednej spójnej koncepcji na cały proces badawczy i wdrożeniowy oraz daje większe bezpieczeństwo zapewnienia środków na projekt. Rozwiązanie takie zostało wprowadzone w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka.

Możliwość ta realizowana jest w połączonym działaniu 1.4 Wsparcie projektów celowych oraz działaniu 4.1 Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R. Alokacja na każde z tych działań wynosi po ok. 390 mln euro. Razem jest to aż 780 mln euro. Dla porównania w latach 2004 – 2006 w całym wspomnianym działaniu 1.4 SPO WKP alokacja wynosiła 120 mln euro.

Innowacyjność

Kluczowym elementem przy ubieganiu się o wsparcie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest innowacyjność, gdyż to opracowywanie i wdrażanie nowych i co najważniejsze lepszych technologii ma przyczynić się do rozwoju całej Unii Europejskiej. Innowacyjność jest na wiele sposobów definiowana i interpretowana. W przypadku PO IG postanowiono przedstawić innowacyjność w sposób pozwalający na szeroką interpretacje.

Przez innowacyjność w PO IG rozumie się wdrożenie nowości do praktyki gospodarczej. Uszczegóławiając tę definicję, przez innowację rozumie się wprowadzenie do praktyki nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do produktu (towaru lub usługi), procesu, marketingu lub organizacji. Zgodnie z zakresem definicji nowej inwestycji zawartej w prawodawstwie unijnym w ramach PO IG wspierane będą przede wszystkim inwestycje, w wyniku których powstaną nowe lub znaczącą ulepszone produkty lub technologie Zgodnie z tym wsparcie udzielane jest głównie na inwestycje w zakresie innowacji produktowych oraz procesowych. Jednocześnie, innowacyjne rozwiązania organizacyjne i marketingowe stanowią wydatki kwalifikowane i mogą również zostać włączone do projektu. Co ważne - innowacyjność nie ma charakteru obiektywnego, lecz relatywny, w odniesieniu do konkretnego przedsiębiorstwa w określonym czasie. W rezultacie innowacyjność może występować na różnych poziomach – zarówno samego przedsiębiorstwa, danej branży, regionu, kraju czy świata. I to właśnie poziom tej innowacyjności, a także czas stosowania danych rozwiązań będzie jednym z głównych czynników wpływających na szanse projektu na dofinansowanie.

Kto może ubiegać się o wsparcie?

O wsparcie z działań 1.4 – 4.1 PO IG ubiegać się mogą przedsiębiorcy bez względu na wielkość [1]. Preferowane będą jednak przedsiębiorstwa z sektora MSP.

Wsparcie z działania 4.1 będzie przysługiwało tym Przedsiębiorcom, którzy pomyślnie zakończą realizację fazy badawczej oraz przedstawią badania rynkowe uzasadniające opłacalność wdrożenia wyników prac B+R. Z działania 4.1 PO IG skorzystać będą mogli także beneficjenci Inicjatywy Technologicznej I, którzy również będą zobowiązani opisać projekt badawczy, jednakże wsparcie będą mogli otrzymać tylko na prace inwestycyjne z działania 4.1. (Obecnie rusza Inicjatywa Technologiczna II – przyp. autora).

Na co można otrzymać dotacje?

Wsparcie z działania 1.4 jest przeznaczone na projekty badawcze realizowane przez samego Przedsiębiorcę lub przez zewnętrzną jednostkę badawczą. Do współfinansowania kwalifikują się koszty m.in. prowadzenia prac badawczych, zakupu badań, usług doradczych, wynagrodzenia osób bezpośrednio zaangażowanych w projekt, koszty zakupu lub używania aparatury i sprzętu oraz zakupu wartości niematerialnych i prawnych. Ostatnią fazą części badawczej jest opracowanie prototypu, którego wytworzenie także będzie mogło zostać dofinansowane.

Z działania 4.1, środki będą przeznaczone na prace inwestycyjne, czyli drugi etap projektu. Działanie 4.1 umożliwia zastosowanie w praktyce wyników badań. Do dofinansowania kwalifikować się będą przede wszystkim: zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz wszelkie inne koszty, które będą niezbędne do uruchomienia nowej linii technologicznej, produkcji nowego wyrobu lub świadczenia innowacyjnych usług. Co ważne, dofinansowaniu podlegać będą także koszty badań rynkowych przeprowadzonych po I etapie badawczym.

Szczegółowa lista kosztów kwalifikowalnych znajduje się w Wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków PO IG, dostępnych na stronie: www.funduszestrukturalne.gov.pl.

Ile można otrzymać wsparcia?

Wysokość wsparcia w ramach działania 1.4. jest uzależniona od typu prac badawczo – rozwojowych prowadzonych w celu opracowania nowej technologii do wdrożenia lub produktu i wynosi:

• 70 % dla badań przemysłowych: są to planowe badania mające na celu pozyskanie nowej wiedzy, która może być przydatna do opracowania nowych albo znaczącego udoskonalenia istniejących produktów, procesów lub usług,
• 45% dla prac rozwojowych: są to prace wykorzystujące dotychczasową wiedzę, prowadzone w celu wytworzenia nowych lub udoskonalenia istniejących materiałów, wyrobów, urządzeń, usług, procesów, systemów lub metod.

Maksymalna wielkość dotacji to 20 mln zł. Minimalną wielkość inwestycji w wysokości 400 tys. zł określono tylko dla woj. łódzkiego oraz mazowieckiego, gdzie przewidziano podobne wsparcie w ramach Programów Regionalnych.

Wsparcie na inwestycje wdrożeniowe w działaniu 4.1 przyznawane będzie w wysokości zgodnej z mapą pomocy regionalnej:

dla mikro i małych przedsiębiorstw refundacja do:

• 50% wydatków kwalifikowalnych – miasto stołeczne Warszawa,
• 60% wydatków kwalifikowalnych – województwa: pomorskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, wielkopolskie, śląskie, mazowieckie,
• 70% wydatków kwalifikowalnych – województwa: lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, świętokrzyskie, opolskie, małopolskie, lubuskie, łódzkie, kujawsko – pomorskie,

dla średnich przedsiębiorstw wsparcie jest odpowiednio 10% niższe,

dla dużych przedsiębiorstw wsparcie jest odpowiednio 20% niższe.

Maksymalna kwota wsparcia w działaniu 4.1 wynosi także 20 mln zł, co oznacza, że na dwa etapy można otrzymać aż 40 mln zł.

W drugiej części artykułu przedstawiona zostanie m.in. procedura przyznawania dotacji w ramach połączonych działań 1.4 – 4.1 oraz główne kryteria oceny projektów. Jednakże, aby nie tracić czasu, już teraz powinniśmy określić jaki nowy produkt, czy nową technologię chcemy opracować i jaką innowację chcemy wdrożyć oraz które instytucje biznesowe lub naukowe mogą być nam w tym pomocne.

*Artykuł jest opracowany na podstawie obecnie dostępnych wersji dokumentów programowych.

Michał Mynarski
Konsultant ds. Funduszy Europejskich

A1 Europe Sp. z o.o.
www.a1europe.pl

[1] Strona internetowa PARP www.parp.gov.pl z dnia 19.11.2007 r.