Powstanie Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Powstanie Narodowe Centrum Badań Jądrowych

1 września, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów rozpocznie działalność Narodowe Centrum Badań Jądrowych, które powstanie z połączenia Instytutu Energii Atomowej POLATOM i Instytutu Problemów Jądrowych w Świerku - podano w komunikacie IPJ

Narodowe Centrum Badań Jądrowych ma być kontynuatorem dawnego Instytutu Badań Jądrowych. Nowopowstałe Centrum zajmować się będzie przede wszystkim wsparciem budowy polskiej energetyki jądrowej. Reaktory powstaną według sprawdzonych już planów jednego z zagranicznych producentów. Wybór technologii, ustalenie i egzekwowanie kryteriów bezpieczeństwa, optymalizacja i monitorowanie eksploatacji mają być w odpowiedzialności polskiego inwestora, dozoru jądrowego i wspierających je instytucji badawczych. Od dwóch lat w IEA i IPJ intensywnie kształcą się grupy młodych informatyków i fizyków pod okiem doświadczonych ekspertów. Ich zadaniem będzie przeprowadzanie analiz bezpieczeństwa, symulacji różnych zdarzeń w reaktorach, ocen skutków ewentualnych awarii. Do ich dyspozycji będzie budowane obecnie Centrum Informatyczne Świerk zapewniające potężną infrastrukturę obliczeniową.

Badania materiałowe będą jednym z silniej rozwijanych w NCBJ kierunków. Szczególnie cenne dla energetyki jądrowej będą wyniki badań własności różnych materiałów pod wpływem silnego promieniowania. Do tych badań będzie wykorzystywany reaktor MARIA w Świerku, który jest jednym z lepszych w Europie pod względem mocy i strumienia neutronów. Reaktor stanowi cenne narzędzie do kształcenia kadr, prowadzenia badań i produkcji radioizotopów.

NCBJ włączać się będzie w międzynarodowe prace nad reaktorami IV generacji i fuzją termojądrową. Kontynuowane będą prace teoretyczne, eksperymentalne i budowa podzespołów do reaktorów ITER w Cadarache i W7X w Greifswald. Centrum będzie również uczestniczyło w badaniach nad cząstkami elementarnymi i promieniowaniem gamma docierającym z kosmosu. Połączenie wiedzy o kryształach scyntylacyjnych używanych do detekcji promieni gamma z doświadczeniem w badaniu promieniowania kosmicznego pozwala NCBJ wnosić istotny wkład w nowe misje kosmiczne: JEM-EUSO, POLAR i GRIPS.

Aktywny udział w wyżej wspomnianych eksperymentach, to nie tylko analiza danych, ale także budowa istotnych elementów aparatury, w szczególności akceleratorów i detektorów. Warto tu wspomnieć struktury w akceleratorze LINAC4 wstrzykującym protony do LHC i elementy akceleratora elektronów do Rentgenowskiego Lasera na Swobodnych Elektronach XFEL, budowanego w Hamburgu. Zgromadzoną przy tym wiedzę polscy naukowcy zamierzają wykorzystać do zbudowania Lasera na Swobodnych Elektronach POLFEL w Świerku, który byłby największym polskim urządzeniem badawczym. Akceleratory i detektory cząstek znajdują zastosowanie nie tylko w nauce. Zakład Aparatury Jądrowej eksportuje akceleratory do radioterapii nowotworów i do prześwietlania konstrukcji inżynieryjnych. Obecnie opracowywane są oparte na akceleratorach urządzenia do wykrywania materiałów niebezpiecznych. Produkcja radioizotopów, przede wszystkim do celów diagnostyki medycznej to domena Ośrodka Radioizotopów POLATOM. Już obecnie pokrywa on praktycznie całe zapotrzebowanie krajowe, a planowane są inwestycje pozwalające obsłużyć znaczący segment rynku światowego.

W Świerku rozpoczęto tworzenie Parku Naukowo-Technologicznego, na bazie którego ma następować szybsze wdrażania opracowywanych w Świerku technologii do praktycznych zastosowań. Pracujące w nim firmy będą rozwijać pomysły naukowców, korzystając z ich wiedzy i zaplecza badawczego ośrodka.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych będzie największym instytutem badawczym w kraju zatrudniającym ok. tysiąca pracowników. Realizować będzie pełen łańcuch rozwojowy, od badań podstawowych począwszy, poprzez badania stosowane i rozwój nowych technologii, aż po komercyjną produkcję zaawansowanych materiałów i urządzeń.

(pj)