Nowa technologia może poprawić skuteczność szczepień przeciw grypie

Nowa technologia może poprawić skuteczność szczepień przeciw grypie

Przez dziesięciolecia producenci szczepionek wykorzystywali kurze jaja do hodowli wirusa grypy sezonowej. Jednak ludzkie szczepy mogą w nich mutować w celu dostosowania się do nowego środowiska, więc uzyskana w ten sposób szczepionka jest często niezgodna z rzeczywistym wirusem, przed którym ma chronić.

Naukowcy z Duke opracowali sposób, aby zapobiec mutacji, co zapewni idealne dopasowanie docelowej szczepionki do aktualnie panującego wirusa. "Te badania mogą prowadzić do znacznie tańszej i skuteczniejszej szczepionki" - powiedział Nicholas S. Heaton, profesor genetyki molekularnej i mikrobiologii w Szkole Medycznej Uniwersytetu w Duke.

Szczepionka przeciw grypie była notorycznie nieskuteczna. W sezonie 2015/2016 zmniejszyła ryzyko zachorowania o zaledwie 42 procent, co uważano za dobry rok. W większości przypadków, wini się zły dobór szczepów. Światowa Organizacja Zdrowia śledzi, które z nich krążą w populacji i decyduje, które powinny trafiać do szczepionki każdego roku. Ponieważ musi się tym zająć kilka miesięcy wcześniej, a wirus stale ewoluuje, czasem wybrane zostają złe szczepy.

Zdarza się też jednak tak, że wybrano odpowiedni szczep, a pacjenci nadal chorują. Kilka lat temu odkryto dlaczego. Receptor, którego wirus używa, aby dostać się do komórki jest inaczej ukształtowany w ludzkim nosie niż w kurzym jaju. Wirus zatem musi zmienić „klucz", którym go otwiera. Kluczem tym jest białko hemaglutynina (HA), stanowiące składnik szczepionek. Zatem każda jego mutacja obniża skuteczność szczepień.

Heatonowi i jego zespołowi udało się zmodyfikować wirus tak, aby na jednej jego cząsteczce znajdowały się obie postaci hemaglutyniny. „Przypuszczaliśmy, że HA przystosowana do jaja wykona całą „brudną robotę" i po prostu umożliwi wirusowi z ludzką HA wejście do komórki, co zmniejszy potrzebę mutacji" - wyjaśnił Heaton. Kiedy zaszczepili myszy zarówno szczepionką zmodyfikowaną, jak i tradycyjną , stwierdzono równe odpowiedzi odpornościowe na całej powierzchni.

Naukowcy chcieli się także przekonać, czy ich technologia mogłaby pomóc w hodowli najbardziej wymagających szczepów w historii. Jednym z nich jest Fujian, który rozwijał się tak słabo, że w efekcie w 2002 roku nie trafił do szczepionek. Profesor i jego zespół przenieśli HA niesławnego szczepu do swojego wirusa przystosowanego do jaj. W efekcie rozwijał się on pięć razy lepiej.

Po tym jak badacze namnożyli wirusa w kurzych jajach, zebrali hodowlę, wyizolowali ludzką hemaglutyninę i nie znaleźli w niej ani jednej mutacji. "Ponieważ wirusy zwykle mutują podczas produkcji szczepionek, producenci muszą sprawdzić mutacje i zdecydować, które z nich mogą być tolerowane, a które nie" - powiedział Heaton. "Wyeliminowanie mutacji oznacza skrócenie czasu produkcji."

Chociaż technologia jest wciąż w fazie rozwoju, naukowcy z powodzeniem wykorzystali ją do wytwarzania dwuwartościowych wirusów z różnymi cząsteczkami HA. Obecnie produkują własne wersje szczepionek i planują sprawdzić, jak różnią się one pod względem wzrostu, stabilności genetycznej i rzeczywistej ochrony.

"Jest długa lista problemów ze szczepionką przeciw grypie, ale jest to coś, co możemy rozwiązać teraz, a nie w ciągu 10 lub 15 lat" - powiedział Heaton. "Nie zamierzamy zmieniać żadnych metod produkcji. Proponujemy tylko jej rozpoczęcie z innym wirusem. Może to być stosunkowo prosta poprawka".

(KB)