Analiza starożytnych leków

Przedmioty z wraku Pozzino/Foto: Louis Garden

Wiele stosowanych dziś leków jak np. popularna aspiryna ma długą historię. Okazuje się, że niektóre farmaceutyki były znane setki lat przed naszą erą. Dowodem są badania eksploracyjne wraku statku Pozzino, który zatonął u wybrzeży Toskanii w II wieku p.n.e. Odkryty w 1974 i odkopany miedzy 1989 i 1990 r. wrak, zachował się w nienaruszonym stanie.

W ostatnim czasie uwagę badaczy przykuł znaleziony na pokładzie kufer lekarski, zawierający małe, drewniane fiolki zawierające tabletki. Badania przeprowadzone przez włoskich naukowców z Pizy, umożliwiły identyfikację organicznych i nieorganicznych składników znalezionych tabletek. Spektroskopia wykazała, że dominującym składnikiem próbek był cynk, a konkretniej smithsonit (węglan cynku) oraz wodorowęglan cynku. Według członków grupy badawczej odnalezione tabletki niekoniecznie mogły być stosowane u pacjentów doustnie, ale miejscowo w formie rozpuszczonej.

Naukowcy zajmujący się badaniem starożytnej medycyny, zwracają uwagę na opisy leków wykonane w starożytności. W recepturach Dioscoridesa i Pliniusza Młodszego znajdują się opisy leczenia chorób oczu oraz skóry za pomocą związków cynku, zawartych w kalaminie. Co istotne, farmaceutyki oparte na związkach cynku są stosowane także we współczesnej medycynie, przykładowo do łagodzenia opuchlizny oczu. Fakt ten ma szczególne znaczenie w nawiązaniu do odkrycia jakie miało miejsce na Pozzino.

Ralph Jackson z Brytyjskiego Muzeum w Londynie, będący ekspertem w dziedzinie starożytnej medycyny twierdzi, że odnalezienie na Pozzino tabletek z cynkiem nie świadczy automatycznie o ich zastosowaniu w leczeniu chorób oczu. Natomiast tego typu badania mają według Jacksona znaczenie w tworzeniu bazy składników leczniczych.

Naukowcy z Pizy przeanalizowali do tej pory zawartość tylko jednej fiolki. Dalsze badania wraku Pozzino mogą przynieś kolejne ciekawe odkrycia.

(pj)