Chromatografia jonowa w farmacji: oznaczanie azotynów w lekach z użyciem Dionex ICS-6000

Chromatografia jonowa w farmacji – dlaczego jest kluczowa?

Chromatografia jonowa (IC) staje się jednym z kluczowych narzędzi nowoczesnej analityki farmaceutycznej, łącząc precyzję, czułość i zgodność z rygorystycznymi normami jakościowymi. W przemyśle, w którym bezpieczeństwo pacjenta zależy od czystości każdej partii produkcyjnej, technika ta znajduje coraz szersze zastosowanie – od kontroli jakości substancji czynnych i produktów gotowych, po walidację czyszczenia urządzeń oraz ocenę ryzyka powstawania zanieczyszczeń takich jak nitrozoaminy. W wielu obszarach jej zastosowania doskonale uzupełniają ją rozwiązania opisane w artykułach AGA Analytical, m.in. w kontekście jakości wody i nowych zanieczyszczeń obecnych w środowisku, takich jak PFAS oraz inne substancje o charakterze jonowym.

IC i HPLC – uzupełniające się techniki analityczne

W farmacji chromatografia jonowa (IC – Ion Chromatography) stanowi naturalne uzupełnienie chromatografii cieczowej w układzie odwróconych faz (HPLC). Podczas gdy HPLC doskonale sprawdza się w analizie związków organicznych, IC jest niezastąpiona tam, gdzie konieczne jest oznaczanie jonów – zarówno nieorganicznych, jak i organicznych. W laboratoriach kontroli jakości umożliwia oznaczanie anionów i kationów w substancjach czynnych, pomocniczych i produktach końcowych, w tym analizę przeciwjonów (np. chlorków i bromków), ocenę czystości wody do iniekcji oraz monitorowanie skuteczności procesów mycia urządzeń. W tym kontekście szczególnie przydatne są doświadczenia z monitoringu i analizy wody oraz metod oznaczania substancji jonowych w środowisku wodnym – tu warto odwołać się do materiałów poświęconych analizie wody i nowym zagrożeniom w wodach przeznaczonych do spożycia przez ludzi.

Jakie jony oznaczamy? Praktyczne możliwości IC

Szereg badań wykazał, że IC z detekcją przewodnościową i supresją doskonale sprawdza się przy analizie jonów w lekach. Technika umożliwia oznaczenie anionów takich jak fluorki, chlorki, azotany, siarczany czy fosforany oraz kationów – sodu, potasu, wapnia i magnezu. Dzięki systemom Thermo Scientific Dionex ICS-6000 i kolumnom IonPac możliwe jest przeprowadzenie pełnej analizy w ciągu kilku minut przy zachowaniu wysokiej dokładności, co jest szczególnie istotne w laboratoriach o dużym obciążeniu próbkami. Ta sama platforma aparaturowa wspiera również zaawansowane zastosowania opisane w materiałach dotyczących rozwoju leków oraz historii i perspektyw rozwoju chromatografii jonowej, pokazując, jak IC stała się jednym z filarów nowoczesnej analityki farmaceutycznej. W praktyce metoda pozwala na wykrycie zarówno jonów obecnych jako przeciwjony substancji czynnych, jak i pozostałości detergentów po procesach czyszczenia, co czyni ją naturalnym wyborem przy projektach nastawionych na minimalizację ryzyka i pełną zgodność z GMP.

Oznaczanie azotynów i ryzyko nitrozoamin – studium przypadku

Bardziej zaawansowany przykład zastosowania chromatografii jonowej w farmacji przedstawiono w nocie aplikacyjnej Thermo Fisher Scientific AN73987, poświęconej oznaczaniu azotynów w lekach zawierających aminy. Azotyny, w obecności amin drugorzędowych lub trzeciorzędowych, mogą tworzyć potencjalnie rakotwórcze nitrozoaminy (np. NDMA), co wpisuje się w szerszą problematykę niewidocznych, jonowych zagrożeń omawianą w opracowaniach AGA Analytical dotyczących bezpieczeństwa suplementów diety i degradacji związków leczniczych. Problem ten nabrał znaczenia po głośnych wycofaniach z rynku preparatów takich jak losartan, metformina czy ranitydyna, w których stwierdzono obecność NDMA, a także w kontekście coraz bardziej restrykcyjnych wymagań regulacyjnych wobec producentów farmaceutyków.

Konfiguracja aparaturowa: Thermo Scientific Dionex ICS-6000 + IonPac AS19-4 µm

W badaniu opracowano metodę oznaczania azotynów z wykorzystaniem systemu Thermo Scientific Dionex ICS-6000 oraz kolumny IonPac AS19-4 µm, stosując detekcję UV przy długości fali 210 nm. Taka konfiguracja umożliwia selektywne wykrywanie azotynów nawet w obecności dużych ilości chlorków – typowych dla soli farmaceutycznych, co jest trudne do osiągnięcia klasycznymi metodami mokrej chemii. Wykazano granicę oznaczalności na poziomie 0,918 µg/L, wysoką powtarzalność (RSD 1,4–2,9%) i odzysk w zakresie 96–101%, co potwierdza precyzję i wiarygodność metody w warunkach rutynowej kontroli jakości. To podejście idealnie wpisuje się w filozofię rozwiązań bazujących na chromatografach jonowych Thermo Scientific oferowanych przez AGA Analytical – od konfiguracji 2‑w‑1 Cindion C‑IC z autosamplerem AS‑AP, po systemy RFIC umożliwiające generowanie eluentu bezpośrednio w układzie.

Thermo Scientific Dionex ICS-6000 System

 Wyniki oznaczeń azotynów w lekach

Analizie poddano siedem produktów, m.in. losartan, metforminę, ranitydynę i difenhydraminę, co dobrze odzwierciedla realne portfolio produktów obecnych na rynku. Azotyn wykryto w sześciu próbkach – najwyższe stężenie (95,5 µg/g) w ranitydynie, natomiast w metforminie 6,9 µg/g i w losartanie 4,5 µg/g. Uzyskane wyniki potwierdzają, że metoda IC jest skutecznym narzędziem oceny ryzyka powstawania nitrozoamin i może być stosowana w monitoringu bezpieczeństwa leków na każdym etapie ich produkcji – od badań rozwojowych, poprzez kontrolę jakości serii, aż po długoterminowe badania stabilności. W praktyce dobrze uzupełnia to podejście oparte na monitorowaniu biodegradacji związków leczniczych i analizie nowych zanieczyszczeń, opisane w artykułach dotyczących środowiskowych zastosowań chromatografii jonowej oraz monitoringu i analizy wody.

Korzyści z chromatografii jonowej dla laboratoriów farmaceutycznych

Chromatografia jonowa przynosi farmacji wymierne korzyści:

• Pozwala na szybkie, dokładne i powtarzalne analizy
• Minimalizuje przygotowanie próbek
• Eliminuje potrzebę stosowania odczynników chemicznych dzięki technologii RFIC, czyli automatycznej generacji eluentów

System Thermo Scientific Dionex ICS-6000 zapewnia pełną automatyzację procesu i zgodność z wymaganiami regulacyjnymi (ICH Q2B, USP, FDA), a w konfiguracji z odpowiednio dobranymi kolumnami umożliwia zarówno rutynowe oznaczanie prostych anionów w wodzie i matrycach środowiskowych, jak i zaawansowane aplikacje związane z kontrolą zanieczyszczeń w produktach leczniczych oraz suplementach diety. W połączeniu z doświadczeniami opisanymi w artykułach AGA Analytical – od monitoringu wody, przez analizę PFAS, po opracowywanie nowych terapii – IC staje się narzędziem budującym przewagę konkurencyjną laboratoriów farmaceutycznych.

IC w kontroli jakości i R&D

Dla laboratoriów kontroli jakości IC stanowi dziś niezastąpione narzędzie – pozwala wykrywać śladowe ilości zanieczyszczeń jonowych, walidować czyszczenie urządzeń i zapewniać pełną zgodność procesów z GMP. Dla działów R&D jest natomiast metodą pozwalającą lepiej zrozumieć procesy degradacji i stabilności substancji czynnych, a także badać wpływ warunków przechowywania i formulacji na profil jonowy preparatu. Rozwiązania IC znakomicie uzupełniają się z innymi technikami, co dobrze widać w materiałach poświęconych historii, stanowi obecnemu i perspektywom rozwoju chromatografii jonowej – od klasycznych analiz środowiskowych po zaawansowane badania w farmacji i badaniach nad nowymi substancjami czynnymi

Wsparcie AGA Analytical i oferta chromatografów jonowych Thermo Scientific

Firma AGA Analytical, jako przedstawiciel Thermo Fisher Scientific w Polsce, dostarcza rozwiązania umożliwiające wykorzystanie chromatografii jonowej w każdym z opisanych obszarów – od klasycznych analiz anionów po zaawansowane badania bezpieczeństwa farmaceutyków. Wieloletnie doświadczenie w zakresie chromatografii jonowej i wdrożeń systemów Dionex pozwala oferować nie tylko sprzęt, ale i eksperckie wsparcie metodyczne: pomoc w doborze konfiguracji systemu, optymalizacji metod, walidacji i wdrożenia ich w zgodzie z wymaganiami regulatorów. Pełną ofertę chromatografów jonowych Thermo Scientific, w tym systemów Dionex ICS‑6000 oraz konfiguracji zoptymalizowanych pod analizę śladowych zanieczyszczeń w farmacji, znajdziesz w sekcji poświęconej chromatografom jonowym na stronie AGA Analytical.

➤ Przeczytaj pełne noty aplikacyjne na stronie www.aga-analytical.com.pl.

➤ Szczegółowe parametry i pełną ofertę znajdziesz pod tym linkiem.

➤ Poznaj więcej publikacji eksperckich na naszej stronie w zakładce "Centrum Edukacyjne".

______________________________________________________________________________

Potrzebujesz dodatkowych informacji?

Skontaktuj się z nami, aby uzyskać ofertę dopasowaną do potrzeb Twojego laboratorium.

+48 22 649 10 41
biuro@aga-analytical.com.pl
Formularz kontaktowy