Obraz Da Vinci zostanie zbadany innowacyjną polską metodą

Naukowcy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zbadają we Florencji obraz Leonarda da Vinci "Pokłon Trzech Króli" przy pomocy nieinwazyjnej metody OTC – Optical Coherence Tomography, którą sami opracowali. Wcześniej zastosowali ją m.in. do badania obrazu Hansa Memlinga w Gdańsku – informuje PAP.

OCT, czyli Optical Coherence Tomography, nie jest całkiem nową metodą - powszechnie wykorzystuje się ją m.in. w badaniach okulistycznych. Jednak dopiero zespoły prof. Piotra Targowskiego i prof. Bogumiły Rouby z UMK dostosowały tę metodę do badań dzieł sztuki. Metoda polega na badaniu poprzez interferometr światła lasera rozproszonego na granicach warstw, drobinach pigmentu, pęknięciach obrazu.

Dzięki badaniu OCT można uzyskać informację o tej części struktury obiektu, która jest dostępna dla światła. W przypadku obrazów OCT służy więc do badania np. warstwy werniksu - a więc rodzaju lakieru - czy laserunku - przezroczystej czy półprzezroczystej warstwy farby, która zmienia odcień głębiej położonych warstw. Opracowana przez Polaków metoda pozwala np. ustalić, czy już po zawerniksowaniu obrazu na dzieło nanoszone były jeszcze jakieś poprawki. Pozwala ta na weryfikację oryginalności sygnatury.

Zaletą urządzenia jest jego duża rozdzielczość, rzędu kilku mikrometrów (1 mikrometr to 0,001 mm), a także względna szybkość działania.

Na początku lutego OCT wykorzystano w badaniu "Sądu Ostatecznego" Hansa Memlinga w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Z badań obrazu Memlinga równocześnie wykonanych przez zespół Włochów, innymi niż OCT metodami, okazało się już, że w obrazie użyto bardzo dużej ilości niebieskiego pigmentu pochodzącego z minerału lapis lazuli. W okresie, kiedy tryptyk powstawał (między 1465 a 1471 rokiem), był on droższy od złota.

Badania "Sądu Ostatecznego", przeprowadzone zarówno przez zespół prof. Targowskiego, jak i przez zespół z Włoch, wykonano w ramach międzynarodowego projektu naukowo-konserwatorskiego CHARISMA realizowanego z funduszy 7. Programu Ramowego Unii Europejskiej.

OCT wykorzystywane jest także w badaniach m.in. instrumentów muzycznych, obiektów z bursztynu, szkła czy nawet piaskowca - pomaga konserwatorom ocenić stopień zniszczenia danego obiektu i dobrać właściwą metodę konserwacji.

Z końcem lutego polscy naukowcy rozpoczęli we Florencji badania metodą OCT m.in. obrazu "Pokłon Trzech Króli" Leonarda da Vinci.

(pj)