Jednostopniowa metoda produkcji prawastatyny

Naukowcy z Uniwersytetu Manchester wraz z przedstawicielami firmy DSM opracowali jednostopniową, fermentacyjną metodę produkcji leku obniżającego poziom cholesterolu o nazwie prawastatyna. Metoda jest gotowa do wdrożenia na skalę przemysłową i prawdopodobnie zastąpi kosztowną, dwustopniową fermentację połączoną z procesem biotransformacji.

Prawastatyna należy do statyn, cząsteczek szeroko stosowanych w leczeniu schorzeń układu krwionośnego, obniżających poziom cholesterolu. Rozwój tej grupy substancji był jednym z najważniejszych wydarzeń w medycynie w ciągu ostatnich 20 lat. Pierwszą z odkrytych statyn był produkt naturalnie wytarzany przez grzyby o nazwie kompaktyna, która wykazała możliwość obniżania poziomu cholesterolu. Ponieważ kompaktyna nie jest wystarczająco stabilna, aby stosować ją w leczeniu pacjentów, konieczne było opracowanie jej pochodnych, m.in. prawastatyny, która weszła do powszechnego użycia. Prawastatyna wytwarzana jest poprzez hydroksylację mewastatyny (kompaktyny). Proces prowadzony jest z udziałem bakterii z gatunku Pseudonocardia autotrophica lub grzybów z gatunku Mortierella maculata

Zaprojektowanie jednostopniowego procesu produkcji prawastatyny wymagało „przeprogramowania" grzyba Pencillum chrysogenum, produkującego antybiotyki oraz prac związanych z odkryciem enzymu cytochromu P450, uczestniczącego w hydroksylacji prekursora kompaktyny. Kluczowe okazało się zidentyfikowanie i usunięcie genu znajdującego się w materiale genetycznym grzyba, odpowiedzialnego za degradację kompaktyny oraz wykorzystanie P450 do katalizy etapu stereospecyficznej hydroksylacji kompaktyny.

(pj)